24 Ιούλ Γιατί να συνεχίζετε να γυμνάζεστε, παντού!

«Δεν σταματάς ποτέ;» Με ρώτησε χαριτολογώντας μία φίλη μου βλέποντας την φωτογραφία που είχα ανεβάσει, κάνοντας γυμναστική πάνω σε ένα ιστιοπλοϊκό με ένα λάστιχο το οποίο είχα περάσει γύρω από το άλμπουρο. Η απάντηση μου ήταν αρνητική. Γιατί ο λόγος, ο πραγματικός λόγος πέρα από τα σωματικά οφέλη, είναι ότι με κάνει να νιώθω καλά. Για αυτό και σηκώνομαι λίγο νωρίτερα το πρωί για να κάνω τις δικές μου ασκήσεις που περιλαμβάνουν αναπνοές, διαλογισμό και μία ανάμειξη τεχνικών από γιόγκα, πιλάτες και τζι-κονγ. Έχει γίνει για μένα, πολύ απλά, ένας τρόπος ζωής.

Η ουσία της άσκησης και όταν μιλάω για άσκηση εννοώ οποιαδήποτε σωματική δραστηριότητα, είναι να διατηρείς σε καλά επίπεδα την υγεία σου και τη φυσική σου κατάσταση. Μαθαίνεις πως λειτουργεί το σώμα σου και αναπτύσσεις υγιείς συνήθειες. «Συνεχίστε να γυμνάζεστε» είναι ο τίτλος από ένα κεφάλαιο από το βιβλίο «Πως η άσκηση απογειώνει τη ζωή σου» του Τζων Ράτεϋ, κλινικός καθηγητής ψυχιατρικής στην Ιατρική σχολή του Χάρβαρντ, το οποίο αναφέρεται πώς και γιατί η σωματική άσκηση είναι σημαντική για τον τρόπο που σκεφτόμαστε και αισθανόμαστε και γιατί μας προτρέπει να συνεχίσουμε να γυμναζόμαστε. Κάτι που με βρίσκει απόλυτα σύμφωνη ως πιστοποιημένη δασκάλα πιλάτες και γιόγκα και nlp coach με εξειδίκευση στην ευεξία.

Γιατί κάποιοι άνθρωποι παρατούν τη γυμναστική

Σύμφωνα με τις στατιστικές, περίπου οι μισοί από όσους ξεκινούν ένα νέο πρόγραμμα άσκησης το εγκαταλείπουν μέσα σε έξι μήνες με έναν χρόνο. Ο κυριότερος λόγος είναι ότι μπαίνουν με φόρα και σε υψηλή ένταση, που τους κάνει να νιώθουν άσχημα σωματικά και συναισθηματικά και μετά πολύ απλά, τα παρατάνε. Και αυτό συμβαίνει επειδή ο εγκέφαλος το προσλαμβάνει ως κατάσταση έκτακτης ανάγκης και χτυπάει το καμπανάκι.

Από την άλλη μεριά, έρευνες έχουν δείξει υπάρχει και γενετική προδιάθεση να μην αρέσει σε κάποιους η γυμναστική. Από άλλες έρευνες έχει βρεθεί ότι η διαφοροποίηση των γονιδίων επηρεάζει το αν απολαμβάνουμε την αίσθηση της άσκησης, το αν παραμένουμε πιστοί στην άσκηση αφότου ξεκινήσουμε, ακόμα και παρατηρήσουμε θεαματική βελτίωση στη διάθεση μας. Ανάμεσα στα πολλά γονίδια που εμπλέκονται στη διαδικασία, οι ερευνητές εστίασαν σε ένα που σχετίζεται με την ντοπαμίνη, τον νευροδιαβιβαστή της ανταμοιβής και της υποκίνησης και ένα άλλο που ελέγχει τη δράση του BDNF.

Τι είναι ο BDNF

Ο BDNF αποτελεί ακρωνύμιο του “brain-derived neurotrophic factor”, όπου αποδίδεται ως “εγκεφαλικός νευροτροφικός παράγοντας”. Ανήκει σε μια οικογένεια μικρών εκκρινόμενων πρωτεϊνών, βρίσκεται σε υψηλές συγκεντρώσεις στον ιππόκαμπο και στον εγκεφαλικό φλοιό και έχει σημαντικό ρόλο σε μια ποικιλία νευρωνικών πτυχών, όπως η διαφοροποίηση, η ωρίμανση και η συναπτική λειτουργία στο κεντρικό νευρικό σύστημα, στην ομοιόσταση του εγκεφάλου, στην υγεία και στις ασθένειες. Σύμφωνα με μελέτες, μειωμένα επίπεδα BDNF σχετίζονται με την αιτιολογία και εμπλέκονται στην παθογένεση των νόσων Αλτσχάιμερ, Χάντινγκτον και Πάρκινσον, την άνοια καθώς τη νευρική ανορεξία και βουλιμία. Επιπλέον, πιστεύεται ότι ο BDNF διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στην μείζονα κατάθλιψη. (πηγή: ιντερνετ)

Επαναπρογραμματίζουμε τον εγκέφαλο αναλαμβάνοντας δράση

Δεν είναι εύκολο όπως τότε που είμασταν παιδιά, αλλά σαφώς γίνεται, λέει ο συγγραφέας. Η άσκηση αυξάνει αμέσως τα επίπεδα της ντοπαμίνης και αν τηρούμε κάποιου είδους πρόγραμμα, στα εγκεφαλικά κύτταρα θα δημιουργηθούν νέοι υποδοχείς ντοπαμίνης, που θα μας δώσουν κίνητρα για νέες πρωτοβουλίες. Χρειάζονται μόνο μερικές εβδομάδες για να παγιωθεί μία συνήθεια. Έχοντας τη γνώση ότι τα γονίδια μας να αποτελούν μόνο μέρος μίας πολύ περίπλοκης εξίσωσης, μπορούμε να έχουμε τον έλεγχο πολλών από τις υπόλοιπες μεταβλητές. Η άσκηση μπορεί να γίνει μια αυτοτροφοδοτούμενη συμπεριφορά που θα μας βοηθάει να επικρατήσουμε ενάντια στα γονίδια μας. Το ίδιο συμβαίνει πάνω-κάτω και με τον BDNF. Μπορεί να χρειαστεί περισσότερος χρόνος και να νιώσουμε όμορφα ενώ γυμναζόμαστε, από εκείνη τη στιγμή όμως που το νερό μπει στο αυλάκι, ο εγκέφαλος μας θα γίνεται όλο και πιο αποτελεσματικός.

Η καθημερινή άσκηση δίνει «όγκο» στο μυαλό

Οι πρώτες ενδείξεις ότι η άσκηση ίσως να αναδιαμορφώνει τον εγκέφαλο και το μυαλό ήρθαν πριν από δεκαετίες μετά από μελέτες που έγιναν πάνω σε ποντίκια. Σε αυτά τα πειράματα τα ποντίκια που έτρεχαν σημείωσαν πολύ υψηλότερη βαθμολογία σε τεστ νοημοσύνης τρωκτικών από εκείνα τα ποντίκια που κινούνταν λιγότερο. Σε ένα άλλο πείραμα που έκανε ο νευροεπιστήμονας και διευθυντής του Κέντρου Γήρανσης του πανεπιστημίου της Καλιφόρνια Κάρλ Κότμαν, έδειξε ότι η καθημερινή άσκηση αυξάνει τον BDNF πιο γρήγορα από ότι η άσκηση μέρα παρά μέρα, ωστόσο μετά από έναν μήνα, όσα ποντίκια γυμνάζονταν μέρα παρά μέρα είχαν φτάσει όσα γυμνάζονταν καθημερινά. Όταν τα ποντίκια σταμάτησα να γυμνάζονται, ανεξάρτητα από το πρόγραμμα τους, χρειάστηκαν μόλις δύο εβδομάδες για να επιστρέψει ο BDNF στα αρχικά επίπεδα. Όταν όμως ξανά άρχισαν, τα επίπεδα του BDNF ανέβηκαν και πάλι, αποδεικνύοντας ότι μέσα από την μοριακή μνήμη, αν υπάρχει εμπειρία της τακτικής άσκησης, ο ιππόκαμπος μπορεί να ανεβάσει πάλι ταχύτητα γρήγορα. Συμπέρασμα: αν και το καλύτερο είναι να γυμναζόμαστε καθημερινά, ακόμα και η άσκηση κατά διαστήματα ωφελεί. Και το καλό νέο είναι, αν και τώρα στις καλοκαιρινές μας διακοπές τη διακόψουμε για μερικές ημέρες ή ακόμα και μία-δύο εβδομάδες, ο ιππόκαμπος μας θα παράγει υψηλά επίπεδα BDNF από τη δεύτερη ημέρα που θα ξανά ξεκινήσουμε.

(John J. Ratey «Πως η άσκηση απογειώνει τη ζωή σου» , εκδόσεις Key Books)