04 Ιούν Η ευεργετικότητα της φύσης

Ας είσαστε ειλικρινείς. Πόσο χρόνο κάθεστε κάθε μέρα κοιτάζοντας μία οθόνη μπροστά σας; Σύμφωνα με τα στοιχεία της εταιρίας data reportal, που κάνει έρευνες για όλο τον κόσμο, ο μέσος Έλληνας περνάει 5,49 ώρες καθημερινά, στην οθόνη. Εξαρτόμαστε πολύ από την τεχνολογία, όσο όμως πιο μεγάλη είναι αυτή η εξάρτηση τόσο ξεχνάμε κάτι άλλο, ότι περνάμε όλο και λιγότερο χρόνο σε εξωτερικούς χώρους και όταν αναφέρομαι σε εξωτερικούς, εννοώ κοντά στη φύση. Από μία βόλτα στο πάρκο έως μία πεζοδρομία και εκδρομή.

Το πρώτο Σαββατοκύριακο του Ιουνίου με βρήκε σ’ ένα κυκλαδίτικο νησί, αντί όμως να μείνω στη θάλασσα, έμεινα στην ενδοχώρα. Σ΄ ένα μέρος, έξω από χωριά και οικισμούς, που η θέα είναι το βουνό, οι βράχοι και τα δέντρα και οι μοναδικοί ήχοι που διασπούν την ησυχία είναι το πέταγμα κάποιου πουλιού, το ζουζούνισμα μίας σφήκας, το βέλασμα μίας κατσίκας.

Είναι εντυπωσιακό πόσο μεγάλο είναι το όφελος στην υγεία μας να βρισκόμαστε στη φύση, τι αξία έχει να είμαστε στο φυσικό κόσμο και τι θεραπευτικές δυνάμεις έχει η Μητέρα Φύση. Ξεκουράζεται η ματιά μας όταν δεν βλέπουμε τσιμέντο και ψηλά κτήρια, φτιάχνεται η διάθεση μας όταν βλέπουμε το πράσινο του βουνού και το μπλε της θάλασσας, ησυχάζει το μυαλό μας από τους θορύβους της πόλης και τα κορναρίσματα, ηρεμεί η ψυχή μας από το άγχος που δημιουργεί η ζωή στην πόλη. Την κίνηση στους δρόμους και τα μποτιλιαρίσματα, τα περιστατικά βίας αλλά και από την έλλειψη πρασίνου κι ας μην το καταλαβαίνουμε συνειδητά, που επηρεάζουν την ψυχολογία μας. Μελέτες έχουν δείξει ότι η έκθεση σε φυσικά περιβάλλοντα βελτιώνει τη μνήμη εργασίας, τη γνωστική ευελιξία και τον έλεγχο της προσοχής και βοηθάει σε προβλήματα ψυχικής υγείας ενώ η έκθεση σε αστικά περιβάλλοντα συνδέεται με ελλείμματα προσοχής και συμπτώματα κατάθλιψης. Λίγες στιγμές πράσινου μπορούν να ξεκουράσουν τον κουρασμένο εγκέφαλο μας. Σε μία άλλη μελέτη, Αυστραλοί ερευνητές ζήτησαν από τους μαθητές δημοτικού να συμμετάσχουν σε μια βαρετή εργασία στην οποία έπρεπε να πατήσουν ένα πλήκτρο του υπολογιστή όταν ορισμένοι αριθμοί αναβόσβηναν στην οθόνη. Οι μαθητές που κοίταξαν έξω σε μια ανθισμένη πράσινη στέγη για 40 δευτερόλεπτα στη μέση της εργασίας έκαναν σημαντικά λιγότερα λάθη από τους μαθητές που σταμάτησαν για 40 δευτερόλεπτα για να κοιτάξουν μια τσιμεντένια ταράτσα. Ακόμα κι αν η εμπειρία της φύσης μέσα από την εικονική πραγματικότητα, είναι ωφέλιμη. Σε μία έρευνα από το Πανεπιστήμιο του Έξτερ στην Αγγλία, και οι ερευνητές κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι ενώ η πραγματική εικόνα είναι η καλύτερη, η εικονική πραγματικότητα μπορεί να είναι ένα αξιόλογο υποκατάστατο για άτομα που δεν μπορούν να βγουν σε εξωτερικούς χώρους, όπως με κινητικά προβλήματα ή ασθένειες.

Κάθομαι σε μία «καρέκλα σκηνοθέτη» και απλά αγναντεύω, γαληνεύοντας και νιώθοντας αυτή την αίσθηση της σύνδεσης. Είναι μία έμφυτη ορμή η οποία υποστηρίζεται από το γεγονός ότι οι πρόγονοι μας βασίζονταν στο περιβάλλον για να επιβιώσουν και εξελίχθηκαν μέσα σε άγρια περιβάλλοντα. Υπάρχει η λέξη βιοφιλία «είναι η ενδότερη συναισθηματική ανάγκη των ανθρώπων να συνδέεται με τη φύση και με άλλους ζωντανούς οργανισμούς.” Είμαι τυχερή που στο κέντρο της πόλης που μένω έχω τον Εθνικό Κήπο και το Πάρκο του Πεδίου Άρεως και περνάω σχεδόν καθημερινά από μέσα. Λειτουργεί σαν βάλσαμο. Ωστόσο, όσο μεγαλώνω τόσο πιο έντονα νιώθω την επιθυμία να περνώ περισσότερο χρόνο στη φύση. Ίσως γιατί μέσω αυτής της επαφής νιώθω να είμαι πιο κοντά σε ότι είναι αληθινό και έχει ουσία και νόημα. Έστω κι αν είναι μία προσωπική ανάγκη, οι έρευνες έχουν δείξει ότι η επαφή με τη φύση σχετίζεται με την αύξηση της ευτυχίας και της ευεξίας (μας), των θετικών συναισθημάτων και της δημιουργικότητας, την ικανότητα να στοχαζόμαστε καλύτερα ένα πρόβλημα ζωής και την αίσθηση του δέους, ότι είμαστε μέρος ενός μεγαλύτερου συνόλου. «Σε κάθε περίπατο στη φύση ο άνθρωπος παίρνει περισσότερα απ΄όσα ζητάει», είχε πει ο Τζον Μιούιρ, (1838-1914), ο Αμερικανο-σκωτσέζος φυσιοδίφης και περιβαλλοντολόγος.