27 Μαρ One small thing – Η σημασία του αγγίγματος

Χρησιμοποιώ πολύ τα χέρια μου. Όταν μιλάω, κάνω πολλές χειρονομίες. Όταν κάνω τα μαθήματα πιλάτες και γιόγκα για να διορθώσω ή να βοηθήσω ένα μαθητή μου σε μια στάση του σώματος. Όταν κάνω εναλλακτικές θεραπείες. Όταν θέλω να δείξω το νοιάξιμο και την αγάπη μου σε κάποιον. Πάνε όμως μέρες που δεν τα έχω χρησιμοποιήσει για αυτούς τους λόγους.
Η πανδημία με έχει βρει να μένω σπίτι μόνη μου.

Δεν είναι η πρώτη φορά που μένω σπίτι για πολύ καιρό. Δεν έχω ιδιαίτερο πρόβλημα με αυτό. Θα έλεγα ότι σε γενικές γραμμές είμαι αρκετά σπιτόγατος. Μου αρέσει να μένω σπίτι. Ούτε ότι μένω μόνη μου. Το σπίτι μου είναι ο προσωπικός μου χώρος. Είναι και αυτό επιλογή μου. Όμως είναι καιρός που δεν έχω δει πραγματικά live την οικογένεια μου και τους φίλους μου. Να υπάρχει κοινωνική επαφή. Η πανδημία μας έχει κάνει να κρατάμε αποστάσεις και να αποφεύγουμε επαφές. Χωρίς να είναι επιλογή μας. Ωστόσο, αυτό που με στεναχωρεί περισσότερο είναι ότι ακόμα δεν έχω αγκαλιάσει το γιο μου που έχει έρθει από το εξωτερικό.

Κανένα τηλέφωνο και καμία βιντεοκλήση δεν μπορεί να αντικαταστήσει ένα φιλί, ένα άγγιγμα, μια αγκαλιά. Αυτές τις αυθόρμητες αγκαλιές, τις ζεστές, τις μεγάλες, τις σφιχτές αγκαλιές, της χαράς και της ευτυχίας. Αυτές τις αγκαλιές που μιλάνε, λένε οτι όλα περνάνε. «Έλα να σε πάρω μία αγκαλιά», λέμε και απλώνουμε τα χέρια. Είναι η κίνηση που ενώνει, που καθησυχάζει. Είναι το μόνο πράγμα που μου λείπει. Η σωματική, ανθρώπινη επαφή με τα χέρια.
Κανείς δεν αμφισβητεί ότι το άγγιγμα και η αγκαλιά έχουν τόσο ζωτική και σημαντική σημασία από την στιγμή που ερχόμαστε στον κόσμο. Είναι η συναισθηματική κινητήριος δύναμη για την ανάπτυξη και την εξέλιξη μας. Ο Φρειδερίκος Β’, αυτοκράτορας της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας κατά τον 13ο αιώνα και βασιλιάς της νότιας Ιταλίας, άθελα του διεξήγαγε την πρώτη του μελέτη για τους δεσμούς μεταξύ ανθρώπων. Ο ίδιος μιλούσε αρκετές γλώσσες, σκέφτηκε ότι μπορούσε να καθορίσει την εγγενή γλώσσα της ανθρωπότητας ανατρέφοντας μία ομάδα παιδιών που δεν θα άκουγαν ποτέ ομιλίες. Προσέλαβε θετές μητέρες και τροφούς για να θηλάζουν και να πλένουν τα μωρά, αλλά επ’ ουδενί να τους μιλήσουν, έτσι θα διαπίστωνε αν θα μιλούσαν λατινικά, ελληνικά, εβραϊκά, αραβικά ή ενδεχομένως τη γλώσσα των γονέων τους που τα έφεραν στον κόσμο. Δυστυχώς, όλα τα βρέφη πέθαναν γιατί ο αυτοκράτορας αμέλησε κάτι αξιοσημείωτο. Δεν μπορούσαν να επιβιώσουν αν δεν έβλεπαν ανθρώπους να χτυπούν τα χέρια τους, να χειρονομούν, να τους δείχνουν χαρά και να τα καλοπιάνουν. Οκτακόσια χρόνια αργότερα, κατά τη δεκαετία του ’40 ο ψυχαναλυτής Ρενέ Σπιτς περιέγραψε τη μοίρα ορφανεμένων παιδιών που μεγάλωσαν σε ορφανοτροφεία και ιδρύματα. Τα παιδιά τρεφόντουσαν και ντυνόντουσαν σωστά, ήταν πάντα καθαρά και ζεστά αλλά κανείς δεν τα έπαιζε και δεν τα έπαιρνε αγκαλιά. Και ενώ οι φυσικές τους ανάγκες τους ικανοποιούνταν, μοιραία γίνονταν απόμακρα, αρρωστιάρικα και πολλά από αυτά πέθαναν. Ο Σπιτς είχε ανακαλύψει εκ νέου ότι η στέρηση της ανθρώπινης αλληλεπίδρασης –αγκαλιά, χάδι, κανάκεμα, κουβεντούλα και παιχνίδι- είναι μοιραία για τα μωρά. Πριν από µισό περίπου αιώνα ο Άγγλος ψυχίατρος και ψυχαναλυτής Τζων Μποουλμπάι εισήγαγε τον όρο «συναισθηµατική πρόσδεση» περιγράφοντας τη σχέση που αναπτύσσεται ανάµεσα στο βρέφος και τον βασικό φροντιστή του και η Μαίρυ Έηνσγουορθ, που ήταν στενή συνεργάτιδα του εξέλιξε τη θεωρία προσδιορίζοντας τρεις τύπους συναισθηµατικής πρόσδεσης.

Βλέπω διάφορα βιντεάκια οπού «μιλάει» ο κοροναϊός θέλοντας μέσα από αυτή την πανδημία να στείλει ένα μήνυμα στην ανθρωπότητα. Η ανθρωπότητα είναι αυτή που είναι, έχουμε κάνει τεράστια βήματα όσον αφορά την τεχνολογία και την επιστήμη, συνεχίζουμε όμως να συγκρουόμαστε μεταξύ μας. Και αυτό δεν έχει αλλάξει. Προσωπικά δεν περίμενα τον covid19 να μου μάθει τι πρέπει να εκτιμάω, τι να αναθεωρήσω, να ξεκινήσω διαλογισμό ή να δίνω σημασία στο τώρα. Αν περίμενες εσύ τον covid19 να σου μάθει βασικά και ουσιαστικά πράγματα, μάλλον θα τα ξεχάσεις όταν βγεις από το σπίτι και ξανά βρεις τους συνηθισμένους ρυθμούς σου. Αν θέλεις να αλλάξεις κάτι, αν η αλλαγή δεν έρθει από μέσα σου, δεν την αισθανθείς βαθιά, δεν τη θελήσεις πραγματικά δεν θα κρατήσει στο πέρασμα του χρόνου.

Αυτός ο χρόνος που όλοι μένουμε μέσα, θα μας δοκιμάσει και θα δοκιμαστούμε. Αναγκαστικά θα περάσεις χρόνο με τον εαυτό σου, έχεις χρόνο να τα βρείτε αν δεν τα έχετε βρει. Το ίδιο ισχύει αν μένεις με τη σχέση σου ή με την οικογένεια σου. Η συναισθηματική φόρτιση είναι δυνατή και τα πρακτικά προβλήματα που δημιουργούνται από αυτό που βιώνουμε όλοι τώρα είναι μεγάλα. Σίγουρα πολλά πράγματα θα τεθούν υπό αμφισβήτηση και καινούργια θα διαμορφωθούν.
Ίσως, η πανδημία να είναι η αφορμή να αισθανθούμε βαθύτερα, να αντιληφθούμε καλύτερα, να αποφασίσουμε σωστότερα. Και να δούμε για άλλη μια φορά, πόσα μπορούν να συμβούν εκεί που δεν τα περιμένουμε.

Είμαστε κάθε μέρα και περισσότερες ώρες από άλλοτε, connected. Μιλάμε, βλεπόμαστε, αλλά θέλουμε και κάποιον να μας πιάσει το χέρι, να μας πάρει μια αγκαλιά και να μας πει ότι όλα θα πάνε καλά. Το ίδιο θέλεις να κάνεις και εσύ.

Είναι το μόνο πράγμα που μου λείπει. Και το πρώτο που θα κάνω.