01 Φεβ Γιατί χωρίς γλουτένη;

[dropcap]Γ[/dropcap]λουτένη: μια λέξη που μέχρι πριν λίγα χρόνια ήταν σχεδόν άγνωστη στο λεξιλόγιο της διατροφής μας, αλλά πλέον έχει γίνει μια από τις αγαπημένες οδηγίες “ειδικών” για απώλεια βάρους. Η αλήθεια είναι ότι οι δίαιτες ελεύθερες γλουτένης έχουν θαυμαστές σε όλο τον κόσμο, ωστόσο τελευταία έχει δημιουργηθεί μία εντύπωση σχετικά με τη γλουτένη, ότι είναι κάτι γενικά βλαβερό για την υγεία και γι’ αυτό και πρέπει να την αποφεύγουμε. Είναι όμως έτσι τα πράγματα είναι ένας ακόμα διατροφικός μύθος;

Ο Μανώλης Μανωλαράκης, διαιτολόγος διατροφολόγος, ιδρυτής της επιστημονικής ομάδας διατροφή και μέλος της Εθνικής επιστημονικής επιτροπής του ευρωπαϊκού προγράμματος EPODE – παιδιατροφή στην Ελλάδα, βοηθά να το ξεδιαλύνουμε.

Η γλουτένη είναι μία πρωτεΐνη του σιταριού, του κριθαριού και της σίκαλης, η οποία αποτελείται από τη γλοιαδίνη και γλουτελίνη. Στην γλουτένη οφείλετε το φούσκωμα του ψωμιού (όχι το δικό μας).

Πράγματι το σώμα ορισμένων ανθρώπων ενοχλείτε στην παρουσία της γλουτένης και αντιδρά, αυτή η αντίδραση έχει όνομα και ονομάζεται κοιλιοκάκη. Η κοιλιοκάκη με απλά λόγια είναι η αυτοάνοση καταστροφή του λεπτού εντέρου (λάχνες του εντέρου) όταν έχουμε κατανάλωση έστω και μικρής ποσότητας γλουτένης.

Το λεπτό έντερο είναι υπεύθυνο για την απορρόφηση όλων τον θρεπτικών συστατικών της διατροφής μας, έτσι εύκολα καταλαβαίνει κανείς ότι εμφανίζεται δυσαπορρόφηση, αδυναμία διατήρησης βάρους ή αν μιλάμε για παιδιά αδυναμία αύξησης βάρους. Συμπτώματα της κοιλιοκάκης είναι φλεγμονή στο έντερο με διάρροιες, κοιλιακό πόνο, κράμπες, τυμπανισμό. Σε αυτά τα άτομα αν αφαιρέσουμε εντελώς την γλουτένη από την διατροφή τους δεν αντιμετωπίζουν πρόβλημα και μπορούν να ζήσουν φυσιολογικά.

Σε αυτή τη περίπτωση πρέπει να γίνει αντικατάσταση των αμυλούχων προϊόντων που περιέχουν γλουτένη με προϊόντα όπως ρύζι, καλαμπόκι, κεχρί, κινόα και το φαγόπυρο τα οποία δεν περιέχουν γλουτένη και με ειδικά φαρμακευτικά προϊόντα χωρίς γλουτένη. Η γλουτένη μπαίνει ως πρόσθετο και σε άλλα τρόφιμα, για αυτό πρέπει να δοθεί προσοχή στα αλλαντικά, έτοιμες σάλτσες, κονσέρβες και επιδόρπια γιαούρτης.

Η συχνότητα της κοιλιοκάκης στην Ελλάδα πιθανολογείται ότι είναι 1/2.000-3.000 άτομα.

Όμως οιι περισσότεροι άνθρωποι (το 99%) που πάσχουν από κοιλιοκάκη δεν το γνωρίζουν , καθώς ή δεν έχουν συμβουλευτεί ποτέ το γιατρό ή τους γίνεται λάθος διάγνωση, καθώς τα συμπτώματα της νόσου μοιάζουν με αυτά του συνδρόμου του ευερέθιστου εντέρου. Η διάγνωση γίνεται με εξετάσεις αίματος για συγκεκριμένα αντισώματα. Αν βγουν θετικές τότε γίνεται και βιοψία εντέρου για επιβεβαίωση.

Μέχρι στιγμής δεν υπάρχει κάποια ειδική θεραπεία για την αντιμετώπιση της κοιλιοκάκης, οπότε για την αντιμετώπισή της συνιστάται η δίαιτα χωρίς γλουτένη.

Τρόφιμα που πρέπει να αποκλειστούν είναι: το κριθάρι, η σίκαλη, το σιτάρι, το αλεύρι, το σιμιγδάλι, φαρίνα,η μπύρα, τα ζαχαρωτά, τα διάφορα κέικ και πίτες, τα δημητριακά, τα μπισκότα και τα κράκερς, τα κρουτόν, οι τηγανιτές πατάτες, η πίτσα, οι ζωμοί, οι απομιμήσεις κρέατος και θαλασσινών, τα ζυμαρικά, το ρύζι, ντρέσινγκ για σαλάτες, όσπρια σε κονσέρβα, ο κατάλογος των τροφίμων είναι μεγάλος. Έτσι η ιδέα ότι η γλουτένη μας παχαίνει ξεκίνησε γιατί παρατήρησαν ότι αν μειώσεις τη γλουτένη είναι σχετικά εύκολο να χάσεις βάρος. Αυτό όμως φαίνεται ότι οφείλεται στην μειωμένη πρόσληψη υδατανθράκων, λιπαρών και επεξεργασμένων τροφίμων δηλαδή στον περιορισμό των θερμίδων και όχι στη γλουτένη.

Πριν βιαστείτε να αποκλείσετε τη γλουτένη από τη διατροφή σας ξανασκεφτείτε το, δεν υπάρχει λόγος εάν δεν πάσχετε από κοιλιοκάκη. Αυτό που θα μας δώσει την απώλεια βάρους είναι η διαφορά θερμίδων (κατανάλωσης μείον τη δαπάνη). Αντίθετα μπορεί να προκληθούν έλλειψης σε κυρίως σε βιταμίνες του συμπλέγματος Β.

Τι μπορούμε να τρώμε; Τα τρόφιμα που μπορεί να καταναλώνονται άφοβα από όσους έχουν δυσανεξία ή ευαισθησία στη γλουτένη είναι όλα τα προϊόντα γάλακτος (πλήρες, άπαχο, εβαπορέ, σε σκόνη), το φυσικό γιαούρτι, η κρέμα γάλακτος, όλα τα είδη κρέατος, πουλερικών, ψαριών, αβγών και τα περισσότερα είδη τυριών, όλα τα φρέσκα ή αποξηραμένα φρούτα, όλα τα φρέσκα λαχανικά, όλα τα όσπρια, το ρύζι, το ρυζάλευρο, το καλαμπόκι, το καλαμποκέλαιο, το κεχρί, οι ανάλατοι ξηροί καρποί και φυσικά όλα τα ειδικά προϊόντα που δεν περιέχουν γλουτένη.

(Ο Μανώλης Μανωλαράκης είναι υπεύθυνος ύλης του επιστημονικού diatrofi.gr και του ηλεκτρονικού περιοδικού e-food for e-thought, πρόεδρος στην Ένωση Διαιτολόγων Διατροφολόγων Ελλάδος, τον ενιαίο φορέα εκπροσώπησης των πτυχιούχων Διαιτολόγων Διατροφολόγων από το 2008 έως και σήμερα και μέλος της Εθνικής Επιτροπής Διατροφικής Πολιτικής και συμμετέχω στην υποεπιτροπή για τα βιομηχανοποιημένα και τυποποιημένα τρόφιμα. Πηγή: diatrofi.gr, umani.gr, internet).