08 Μάι Πως επηρεαζόμαστε από τα συναισθήματα μας;
Σας συνέβη να θαυμάζετε τα μαλλιά σας μια ημέρα στην οποία ήσαστε κακόκεφοι και μουρτζούφληδες; Προφανώς όχι. Συνήθως, την ημέρα που μπλέκεστε σε μποτιλιάρισμα και καθυστερείτε στο ραντεβού, ο διευθυντής σας φαντάζει ιδιαίτερα απαιτητικός, τα παιδιά ανυπόφορα, ο θόρυβος από τη διπλανή οικοδομή εκκωφαντικός κτλ, δεν έχουμε πει «μα γιατί δεν συμβαίνει κάτι καλό όταν πραγματικά το έχω ανάγκη; Η νευροεπιστήμη έχει δείξει ότι αυτό δεν συμβαίνει λόγω τους εγγενούς προγραμματισμού μας. Ο όρος «ψυχική κατάσταση» απορρέει από την πραγματικότητα στην οποία είναι συντονισμένος ο εγκέφαλος.
Όταν μου το λένε αυτό, μία «άσκηση» που δίνω είναι την επομένη φορά που θα αισθανθείτε ιδιαίτερα ευδιάθετοι, κάντε ένα κατάλογο με όλα τα καλά πράγματα που σας έχουν συμβεί πρόσφατα, με ό, τι σας έχει χαροποιήσει, έστω και στο ελάχιστο. Επαναλάβετε την ίδια άσκηση την επόμενη φορά που θα αισθανθείτε ιδιαίτερα αρνητικοί ή κατηφείς. Τώρα, θα είναι πιο δύσκολο να συντάξετε ξανά ένα παρόμοιο κατάλογο. Διαβάστε τον πρώτο κατάλογο που συντάξατε. Θα διαπιστώσετε ότι θα προσπαθείτε να αρνηθείτε η να αμφισβητήσετε όλα τα θετικά πράγματα που είχαν προκύψει από την πρωτύτερη θετική σας διάθεση.
Η ψυχική διάθεση
Επειδή τα συναισθήματα τροφοδοτούν τη μακροπρόθεσμη ψυχική κατάσταση που καλείται «διάθεση», διακρίνουμε τη θετική όψη των πραγμάτων όταν είμαστε χαρούμενοι και μόνο την αρνητική όταν είμαστε αναστατωμένοι ή θυμωμένοι. Συν τοις άλλοις, εκτός από τους ψυχολογικούς παράγοντες που επηρεάζουν τη διάθεση, σημαντικό ρόλο διαδραματίζουν και ορισμένοι βιολογικοί, όπως η υγεία, η διατροφή και οι βιορυθμοί.
Η τωρινή μας διάθεση επηρεάζει τις άμεσα διαθέσιμες μνήμες. Αυτό είναι γνωστό ως «μνήμη εξαρτώμενη από τη διάθεση». Όταν λοιπόν, είμαστε ευδιάθετοι ανακαλούμε ευχάριστες αναμνήσεις- και αντιστρόφως. Για παράδειγμα, όταν σκεπτόμαστε έναν πρώην αγαπημένο σύντροφο θλιβόμαστε, και αυτή η θλίψη πυροδοτεί και άλλες θλιβερές αναμνήσεις, και καθώς μία ζοφερή σκέψη διαδέχεται την άλλη, παίρνουμε την κατιούσα.
Επίσης, η διάθεση μας μπορεί να αλλοιώσει την ακρίβεια της ανάκλησης μας. Αυτό το φαινόμενο είναι γνωστό ως «διάθεση σύμφωνα με τη μνήμη». Αυτό σημαίνει ότι είναι πιο πιθανόν να ανακαλούμε μνήμες με ακρίβεια, εάν η τωρινή μας διάθεση ταιριάζει με το συναισθηματικό περιεχόμενο των μνημών που κινητοποιούμε.
Και τα δύο φαινόμενα μας ωθούν να ερμηνεύουμε αντικειμενικά τα βιώματα μας ως απόλυτη αλήθεια.
Τι μπορούμε να κάνουμε;
Γνωρίζοντας ότι τα συναισθήματα παράγουν συναισθήματα, είναι πιο εύκολο να αντισταθούμε στην ιδέα ότι οι τωρινές μας σκέψεις είναι μία και μοναδική πραγματικότητα, είναι «όλα ή τίποτα» χωρίς να υπάρχει μία ενδιάμεση κατάσταση. Ο καλύτερος τρόπος να βελτιώσουμε τη διάθεση μας και να μην εγκλωβιστούμε σε παρανοϊκές αντιλήψεις, είναι να συνδυάσουμε χαλάρωση, με ασκήσεις αναπνοών, διαχείριση τους στρες, γνωσιακό έλεγχο, καλή διατροφή και άσκηση. Και να θυμόμαστε ότι όσο κι αν είναι δύσκολο να σκεφτούμε εναλλακτικές μελλοντικές δυνατότητες, ο χρόνος επουλώνει τις πληγές και έρχονται καλύτερες ημέρες.
(από το βιβλίο «Αυτό το βιβλίο έχει τα ψυχολογικά του», εκδόσεις Βιβλία Τερζόπουλος