25 Μάι Σκλήρυνση κατά Πλάκας, μία αυτοάνοση διαταραχή του κεντρικού νευρικού συστήματος

Στο όνομα της και μόνο προκαλεί φόβο και πανικό. Γιατί έχει συνδεθεί με την αναπηρία σε νεαρή ηλικία. Οι περισσότεροι ασθενείς εμφανίζουν τα πρώτα συμπτώματα σε ηλικία 20 έως 40 ετών, στη παραγωγική ηλικία και είναι συχνότερη μεταξύ των γυναικών. Αυτό βέβαια δεν σημαίνει ότι μικρά παιδιά, έφηβοι, ακόμη και ηλικιωμένοι δεν μπορούν να εμφανίσουν Σκλήρυνση κατά Πλάκας. Τα αίτια δεν είναι ακόμα γνωστά. Η κληρονομικότητα παίζει κάποιο ρόλο, όπως σε όλα τα χρόνια νοσήματα, αλλά όχι αποκλειστικά. Ο κίνδυνος είναι περίπου 10 φορές μεγαλύτερος εάν υπάρχει συγγενής πρώτου βαθμού με τη νόσο, αλλά επίσης παίζουν ρόλο περιβαλλοντικοί και ίσως και λοιμογόνοι παράγοντες (διαταραχές βιταμίνης D, ιστορικό λοίμωξης από τον ιό ΕBV, κάπνισμα).
Η Σκλήρυνση κατά Πλάκας είναι μία αυτοάνοση διαταραχή του κεντρικού νευρικού συστήματος. Οφείλεται στη μυελίνη μία ουσία που καλύπτει τα νεύρα στον εγκέφαλο, τα οπτικά νεύρα και τον νωτιαίο μυελό, τα προστατεύει και βοηθάει στη μετάδοση των νευρικών ώσεων. Σκεφτείτε τη μυελίνη σαν την μονωτική ταινία που καλύπτει τα καλώδια για να μην ξεφτίσουν. Όταν για κάποιους λόγους – που δεν γνωρίζουμε ακόμα – δέχεται επίθεση από το ανοσοποιητικό σύστημα, προκαλείται φλεγμονή η οποία οδηγεί σε απομυελίνωση και αντικαθίσταται από ουλώδη ιστό (σκλήρυνση).
Το πιο συχνό σύμπτωμα της νόσου είναι η ασυνήθιστη και μη δικαιολογημένη κόπωση. Άλλα συμπτώματα είναι δυσκολία στην όραση, μυϊκή αδυναμία, αισθητικές διαταραχές στα χέρια, στα πόδια ή και στο πρόσωπο, προβλήματα στην κίνηση και στην ισορροπία, κόπωση και αλλαγές στην γνωσιακή αντίληψη, τα οποία έχουν διασπορά στο χώρο (μπορεί να αφορούν περισσότερα σημεία του νευρικού συστήματος) και στο χρόνο (εμφανίζονται σε διάφορες χρονικές στιγμές).
Τα πρώτα χρόνια η Σκλήρυνσης κατά Πλάκας εμφανίζεται με οξεία νευρολογικά προβλήματα κατά ώσεις, όπως π.χ. ένα ελαφρύ μούδιασμα στα πόδια που ακολουθούνται κάθε φορά από πλήρη ή μερική αποκατάσταση. Κάποια χρόνια αργότερα, τα νευρολογικά προβλήματα εγκαθίστανται σταδιακά και δεν υποστρέφουν. Σε προχωρημένο στάδιο, οι ασθενείς μπορεί να εμφανίζουν βαριά παράλυση ή σημαντική μείωση της όρασης, ενώ κάποιοι άλλοι γνωσιακά προβλήματα (απώλεια μνήμης, έλλειψη συγκέντρωσης κ.λπ.) και κατάθλιψη.
Αν και η διάγνωση για τη νόσο είναι δύσκολη (βασίζεται στην κλινική εικόνα του ασθενούς καθώς και στη διενέργεια μαγνητικής τομογραφίας), δεν θεραπεύεται και η εξέλιξη της είναι συχνά απρόβλεπτη, ο Δρ. Ανδρέας Λυσανδρόπουλος, επικεφαλής του τμήματος Νευροανοσολογίας και Σκλήρυνσης κατά Πλάκας στο Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο Erasme των Βρυξελλών, εκφράζει την αισιοδοξία του. «Την τελευταία εικοσαετία, και κυρίως τα τελευταία λίγα χρόνια, η ταχύτατη και σημαντική πρόοδος της ιατρικής στον τομέα του φαρμάκου επιτρέπει σε πολλές περιπτώσεις παρατεταμένη ύφεση της νόσου. Πολλοί ασθενείς σήμερα με τη σωστή θεραπεία δεν ξεχωρίζουν σε τίποτα από τους μη ασθενείς. Υπάρχουν θεραπευτικές αγωγές που επιβραδύνουν την εξέλιξή της και μειώνουν τα συμπτώματα. Ωστόσο, χρειάζεται συστηματική παρακολούθηση και έγκαιρες παρεμβάσεις ώστε να προλαμβάνεται η εξέλιξη ώστε σύντομα να μιλάμε για ίαση της Σκλήρυνση κατά Πλάκας».
Πως αντιμετωπίζεται
Εκτός από τη χορήγηση φαρμάκων, η κατάλληλη διατροφή η οποία θα αντιμετωπίζει και τις παρενέργειες των φαρμάκων και η άσκηση κρίνονται πολύ σημαντικές. Έχει αποδειχτεί πως η άσκηση -τόσο σωματική όσο και πνευματική – ενεργοποιεί και «εκγυμνάζει» εγκεφαλικά κέντρα που πάσχουν και έτσι διατηρεί και ιδανικά βελτιώνει την απόδοση του ασθενούς. Σύμφωνα με τον Δρ. Δημήτρη Γρηγοράκη, κλινικός διαιτολόγος- διατροφολόγος, PhD, και πρόεδρος της Ελληνικής Διατροφολογικής Εταιρείας, μία δίαιτα χαμηλή σε κορεσμένα και υψηλή σε ω-3 λιπαρά, θα πρέπει να ξεκινά όσο το δυνατόν πιο κοντά στη διάγνωση της νόσου και σίγουρα πριν από την εγκατάσταση της αναπηρίας. Το ελαιόλαδο (πλούσιο σε μονοακόρεστα, σκουαλένιο και βιταμίνη Ε), το αυγό (πλούσιο σε λεκιθίνη), αντιοξειδωτικές ουσίες όπως οι βιταμίνες C, Ε και τα καροτενοειδή, βιταμίνη D (μειώνει τις υποτροπές ή και αναστέλλει την ταχύτητα εξέλιξης και η φυσιολογική τιμή ορίζεται >30 μg/L.), οι βιταμίνες του συμπλέγματος Β και μέταλλα όπως ο ψευδάργυρος, το μαγνήσιο και το ασβέστιο συμβάλουν ευνοϊκά στην αντιμετώπιση της νόσου και στην καθυστέρηση της εξέλιξής της. Ιδιαίτερα σημαντική είναι η διατροφή μίας γυναίκας κατά τη διάρκεια της κύησης. Μελέτες έχουν δείξει ότι, έγκυες που υποσιτίζονται και παρουσιάζουν έλλειψη σε ω-3 και βιταμίνη D, ενδέχεται να τη μεταφέρουν στο έμβρυο καθιστώντας το ευαίσθητο σε μελλοντική καταστροφή της μυελίνης. Το οποίο πρόβλημα, δεν αναμένεται να εκδηλωθεί πριν από το 15ο ή 16ο έτος της ηλικίας, όταν πλέον έχει ολοκληρωθεί η ανάπτυξη του εγκεφάλου.
Στη διατροφή θα πρέπει να αποφεύγονται η λευκή σοκολάτα, το πολύ αλάτι, τα τυποποιημένα τρόφιμα και τα «καμένα» στα κάρβουνα φαγητά και συστατικά που περιλαμβάνονται σε κοινά τρόφιμα και μπορούν να προκαλούν υπερευαισθησία (όπως π.χ. η γλουτένη θα πρέπει να καταναλώνονται με προσοχή). Τι άλλο να αποφεύγονται; Τα αυξημένα επίπεδα άγχους, ο ελλιπής χρόνος ύπνου και υψηλή έκθεση σε περιβαλλοντικούς προ-οξειδωτικούς παράγοντες. «Τime is brain», συνηθίζει να λέει ο κ. Λυσανδρόπουλος. Δηλαδή, δηλαδή ο χρόνος είναι εγκέφαλος, οπότε η έγκαιρη διάγνωση και θεραπευτική αντιμετώπιση, αλλά και η έγκαιρη αλλαγή της θεραπευτικής επιλογής σε μία υποτροπή, αποτελούν κρίσιμα και κομβικά σημεία για τη μετέπειτα πορεία της νόσου. Και συμβουλεύει τους ασθενείς και τους συγγενείς τους «να απαλλαχθούν οι άνθρωποι από το φόβο για τη ΣκΠ, και να συνεχίσουν τη ζωή τους κανονικά σε όλα τα επίπεδα. Διότι η ζωή είναι δώρο που πρέπει να το απολαύσουμε τώρα».

(πηγή: in.gr, logodiatrofis.gr, iatropedia)